بررسی زندگی سیاسی امیر عباس هویدا

به دلایلی چند باید در خصوص زندگی شخصیت¬های سیاسی به دقت اندیشید. اهمیت نقش این شخصیت¬ها در تعیین سرنوشت جوامع غیر قابل انکار است، شناخت این اشخاص، نقش، وظایف و عملکرد آنها در جوامع مختلف ضروری است. از نظر علمی مشکل بتوان تاریخ جوامع بشری را بدون این شخصیت-ها تصور کرد. از آنجا که امیر عباس هویدا یکی از دولتمردان موثر دوره پهلوی- به ویژه دوران متأخر آن رژیم- بوده و مدت مدیدی جامعه و دستگاه اداری ایران با سلیقه او و کابینه¬های متعددش اداره می¬شد، بررسی زندگی سیاسی این شخصیت برای شناخت اوضاع سیاسی- اجتماعی آن روزگار از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. بررسی علل و عوامل استقرار تقریباً 13ساله نخست¬وزیری هویدا و پیامد-های همه جانبه سیاسی اجتماعی زمامداری او در ایران هدف اصلی این پایان¬نامه است که با روش اسنادی-کتابخانه¬ای و با رویکردی توصیفی- تحلیلی تدوین یافته است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، علل و عوامل پایداری طولانی نخست¬وزیری هویدا را چنین نشان می¬دهند: اطاعت بی¬چون و چرا از دستورات شاه- نداشتن خانواده ریشه¬دار و با نفوذ در جامعه و بنابراین از این جهت خطری برای سلطنت محسوب نمی¬شد- پیشینه عضویت هویدا در ساواک که دستگاه مورد اعتماد شاه بود- نداشتن برنامه و نقشه¬ای در کار مملکتداری که با منافع جناح¬های درون حاکمیت برخورد داشته باشد- درایت هویدا و شناخت دقیقش از روحیات شاه که سبب می¬شد با تعامل مناسب با او دوران زمامداری¬اش را افزایش دهد- شاه با ثابت نگه داشتن امیر عباس هویدا در منصب صدارت می¬خواست به خارجی¬ها بفهماند که در ایران ثبات سیاسی وجود دارد. این را نیز باید افزود که ثبات طولانی مدت امیر عباس هویدا در سمت نخست¬وزیری با گسترش نفوذ خارجی¬ها و از دست رفتن استقلال ملی کشور، رشد چشمگیر دیکتاتوری محمد رضا شاه پهلوی بخصوص با شکل گیری حزب رستاخیز، تاراج و غارت اموال ملی و نفت ایران توسط بیگانگان بخصوص آمریکا و انگلیس، قدرت¬گیری تدریجی و رو به افزایش بهائیان و بهائیت در ایران به منظور تضعیف دین اسلام بخصوص مذهب تشیع که مذهب رسمی ملت ایران بود و از همه مهمتر رشد سرسام¬آور فساد اداری و سیاسی- اجتماعی و فرهنگی درکشور همراه بود. در مجموع این پیامد¬ها زمینه¬ای شد برای گسترش نارضایتی¬ها و اعتراض¬های همه جانبه مردمی در کشور و در نهایت منجر به پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی گردید.